Schrikreactie paard: hoe zijn hersenen links en rechts werken

Waarom je paard links wél en rechts niet durft – en wat dat met zijn hersenen te maken heeft

Herken je dit? Je paard loopt links zonder problemen langs dat enge voorwerp, maar zodra je het vanaf de andere kant probeert… paniek. Frustrerend, hè? Maar wist je dat dit gedrag alles te maken heeft met hoe het brein van je paard werkt?

In deze blog neem ik je mee in de wereld van de paardenhersenen en ontdek je waarom werken aan beide kanten zó belangrijk is. En geloof me: het ligt niet aan jou – of je paard – maar aan hoe z’n hoofd in elkaar zit.

Hoe werken de hersenhelften van een paard?

Paarden hebben, net als wij, twee hersenhelften: een linker- en een rechterhelft. Maar – en dit is belangrijk – die twee communiceren minder effectief met elkaar dan bij mensen.

De rechterhersenhelft verwerkt vooral nieuwe, onverwachte of bedreigende prikkels. Dit is de ‘vluchtkant’, de oerkant die inspringt bij gevaar. De linkerhersenhelft daarentegen is verantwoordelijk voor routine, leren en logisch redeneren.

Dus: een paard dat iets spannends ziet, verwerkt dat vooral met de rechterkant van z’n brein – en die roept heel hard: “Wegwezen!”

Waarom schrikt je paard aan de ene kant wél, en de andere kant niet?

Omdat informatie bij paarden vaak niet automatisch wordt overgedragen tussen de hersenhelften. Wat je paard links geleerd heeft, weet hij rechts dus niet zomaar ook.

Voorbeeld: als je je paard leert dat het blauwe zeil aan de linkerkant veilig is, moet je het hem rechts opnieuw leren. Hij ziet het misschien wel, maar begrijpt het nog niet met de andere hersenhelft.

Logisch dus dat hij schrikt. Het is geen onwil of koppigheid – het is simpelweg hoe zijn brein werkt.

Wat zegt de wetenschap over beide hersenhelften?

Uit diverse wetenschappelijke studies blijkt dat paarden een duidelijke voorkeur hebben voor het gebruik van een bepaald oog bij het waarnemen van nieuwe of stressvolle prikkels. Zo gebruiken ze hun linkeroog (verbonden met de rechterhersenhelft) bij spannende situaties.

Dit bevestigt de dominante rol van de rechterhersenhelft bij het verwerken van stress, gevaar en nieuwe prikkels. En dat verklaart meteen waarom sommige paarden vanaf de ene kant prima ergens langs kunnen, maar vanaf de andere kant totaal blokkeren.

Een paar interessante bronnen:

Laterality and emotions in the domestic horse – PubMed
Sensory laterality in affiliative interactions – PMC
Laterality in horse training – MDPI

Wat kun je hier vandaag al mee doen?

Ben je nu op het punt dat je niet goed meer weet hoe je je paard kunt helpen? Dan wil ik je dit meegeven: ga terug naar de basis. Kijk niet alleen naar wat je paard ‘moet kunnen’, maar ook naar hoe hij leert – en waarom hij ergens op reageert zoals hij doet.

Een paar tips die je vandaag nog kunt toepassen:

Observeer aan welke kant je paard gespannener is. Is hij links meer op zijn gemak dan rechts? Begin daar, en bouw rustig op.
Train bewust symmetrisch. Herhaal alle oefeningen aan beide kanten – ook als het aan één kant al goed gaat.
Geef je paard de tijd. Verwacht niet dat hij informatie aan beide kanten even snel oppikt. Herhaling is jouw beste vriend.
Maak situaties voorspelbaar. Als je weet dat je een spannend stuk tegenkomt, probeer er aan beide kanten langs te gaan, met voldoende afstand en ontspanning.
Werk niet alleen onder het zadel. Grondwerk is ideaal om je paard aan beide kanten ervaringen op te laten doen zonder dat jij al op zijn rug zit.

Veel gestelde vragen

Waarom schrikt mijn paard steeds aan dezelfde kant? Omdat hij aan die kant informatie nog niet op dezelfde manier verwerkt of vertrouwen heeft opgebouwd. Elk oog stuurt info naar een andere hersenhelft – en die moet apart leren.

Hoe kan ik mijn paard minder angstig maken? Door veilige herhaling, voorspelbaarheid en oefeningen die beide hersenhelften activeren. Denk aan grondwerk, objecttraining aan beide zijden, en kalm verkennen van de omgeving.

Is dit gedrag te trainen? Absoluut. Met geduld, structuur en inzicht in hoe je paard leert, kun je zijn reacties sturen en het vertrouwen laten groeien. Het vraagt consistentie én begrip van hoe zijn brein werkt.

Ik help je graag verder

Weet je niet goed hoe je dit moet aanpakken, of blijft je paard aan één kant paniekerig reageren, ondanks al je inzet? Dan is het misschien tijd om het anders aan te pakken – met hulp.

Als gedragstrainer help ik je begrijpen wat jouw paard écht nodig heeft, en hoe je zijn vertrouwen kunt opbouwen, links én rechts.

Vraag nu hier jouw gratis kennismakingsgesprek aan en ontdek hoe jij vandaag al verschil kunt maken.

Tot slot

Het trainen van een angstig paard vraagt geduld, inzicht en vertrouwen – in je paard, maar ook in jezelf. Door te begrijpen hoe zijn hersenen werken, kun je met meer compassie én effectiviteit trainen. Wat vandaag nog een schrikreactie oproept, kan morgen al een herkenbare situatie zijn – als je het stap voor stap opbouwt, aan beide kanten.

En geloof me: de rust en het vertrouwen die daaruit ontstaan, zijn het méér dan waard.