Verharen, stress en angst

Ken je dat moment dat je in het voorjaar een paard borstelt en er meer haren op jezelf achterblijven dan op de grond? Dat is het teken dat de winterjas eindelijk loskomt. Maar wat als dat bij jouw paard niet gebeurt? Terwijl andere paarden hun vacht soepel laten vallen en veranderen in glanzende sportmodellen, blijft die van jou rondlopen alsof hij een nieuwe carrière als mammoet overweegt.

Als je een angstig of gevoelig paard hebt, kan stress een grote rol spelen bij het verharen. Niet alleen mentaal – als in: ik vind verandering eng – maar ook fysiek. Stress beïnvloedt de hormonen, doorbloeding en energieverdeling in het lichaam, en dat kan er zomaar voor zorgen dat die wintervacht blijft zitten als een hardnekkige wollen trui.

Laten we eens kijken waarom dat gebeurt en, nog belangrijker, hoe je je paard kunt helpen.

Hoe werkt verharen normaal gesproken?

Verharen is een natuurlijk proces dat wordt aangestuurd door de hoeveelheid daglicht, niet door temperatuur (al denken veel mensen van wel). Wanneer de dagen langer worden, produceert het lichaam minder melatonine, wat het signaal geeft om de wintervacht los te laten. Het hormonale systeem zet vervolgens alles in gang, zodat je paard geleidelijk aan zijn dikke jas kwijtraakt.

Bij een gezond, ontspannen paard verloopt dit proces meestal soepel. Maar als stress in het spel is, kan dat voor problemen zorgen.

Wat doet stress met de verharing?

Stress beïnvloedt het lichaam op verschillende manieren, en dat heeft direct gevolgen voor de huid en vacht. Dit is wat er kan gebeuren:

• Verstoorde hormoonbalans
  Stress zorgt voor een verhoging van cortisol (het stresshormoon), wat de balans van andere hormonen kan verstoren – en daarmee ook de natuurlijke vachtwisseling. Het signaal “tijd om te verharen!” komt dan niet goed door.
• Slechte doorbloeding
  Angstige paarden spannen zich vaker aan, waardoor de bloedcirculatie in de huid vermindert. En een slechte doorbloeding betekent dat de haarwortels minder goed hun werk kunnen doen, wat verharing vertraagt. Je kunt dit zien alsof de haarzakjes dicht geknepen worden en niet meer open kunnen. Wanneer de spanning er af is kan dit wel.
• Energie gaat naar overleving, niet naar verharen
  Stress kost veel energie. Een angstig paard is vaak constant alert en gebruikt zijn reserves voor ‘overleven’ in plaats van ‘overbodige’ processen zoals verharen. Gevolg? De vacht blijft langer zitten dan nodig.
• Slechtere opname van voedingsstoffen
  Langdurige stress kan ook de spijsvertering beïnvloeden, waardoor essentiële voedingsstoffen minder goed worden opgenomen. Dit kan leiden tot een doffe, droge vacht en een vertraagde verharing.

Hoe herken je dat stress de verharing beïnvloedt?

Sommige signalen dat stress meespeelt bij de vachtverzorging van je paard:

✅ De vacht blijft langer dik of ruw aanvoelen dan bij andere paarden.
✅ Verharing gaat onregelmatig: sommige plekken laten los, andere niet.
✅ De vacht lijkt dof of droog, zonder duidelijke medische oorzaak.
✅ Je paard reageert gevoelig op aanraking, alsof borstelen onprettig is.
✅ Hij schudt of schuurt meer dan normaal, zonder dat er sprake is van jeuk of parasieten.

Herken je dit? Dan is het tijd om je paard een handje te helpen.

Wat kun je doen om je paard te helpen met het verharen?

Gelukkig zijn er veel manieren om je paard te helpen ontspannen én zijn vachtwissel soepeler te laten verlopen.

1. Verminder stress in het dagelijkse leven

• Zorg voor een duidelijke, voorspelbare routine – angstige paarden doen het goed bij structuur en stabiliteit.
• Bied voldoende sociaal contact en vrije beweging, zodat spanning niet opbouwt.
• Gebruik rustige trainingsmethoden en geef je paard de tijd om zich veilig te voelen.

2. Stimuleer de doorbloeding van de huid

• Zachte aanraking en massage helpen de bloedsomloop in de huid verbeteren, waardoor oude haren makkelijker loslaten.
• Gebruik een zachte borstel of massageborstel, vooral als je paard gevoelig is voor poetsen.
• Regelmatige beweging (grondwerk, wandelen, lichte training) helpt het lichaam zichzelf te resetten en stimuleert het verharen.

3. Ondersteun de vacht met voeding en supplementen

Sommige voedingsstoffen helpen de vacht en huid optimaal te functioneren:

• Zink & koper – Essentieel voor een gezonde haargroei en vachtwissel.
• Omega-3 vetzuren – Ondersteunen een gezonde huid en verminderen ontstekingen.
• Magnesium – Kan helpen om stressreacties in het lichaam te verminderen.
• Voldoende ruwvoer – Een gezonde darmflora draagt bij aan een glanzende, sterke vacht en wie wil nu niet die appeltjes zien.

Weet je niet waar je moet beginnen. Neem dan eens contact op met een voedingsspecialist of dierenarts over de beste voeding voor jouw Piet Paniek.

Let op: medische oorzaken uitsluiten

Blijft de vacht echt héél lang zitten? Dan is het slim om even verder te kijken dan alleen stress. Een veelvoorkomende oorzaak van vertraagde verharing is PPID (voorheen bekend als de ziekte van Cushing), een hormonale aandoening die vooral bij oudere paarden voorkomt.

Andere dingen die de vacht en verharing kunnen beïnvloeden zijn:
⚠️ Voedingstekorten (zoals een zink- of kopertekort).
⚠️ Darmproblemen of een slechte opname van voedingsstoffen.
⚠️ Huidproblemen, zoals schimmels of parasieten.

Twijfel je? Een bloedonderzoek bij de dierenarts kan veel duidelijk maken. Laat je ook niet uit het veld slaan als de dierenarts aangeeft dat het niet nodig is. Als het bij jou niet goed voelt, volhouden!

Conclusie: ontspanning helpt bij loslaten – ook bij de vacht!

Verharen is niet alleen een kwestie van daglicht en temperatuur; het is een proces dat sterk beïnvloed wordt door de algehele gezondheid en het welzijn van je paard. Als stress de verharing vertraagt, betekent dat vaak dat het lichaam in een constante staat van alertheid staat – en dat is niet bevorderlijk voor welk natuurlijk proces dan ook.

Door stress te verminderen, de doorbloeding te stimuleren en te zorgen voor goede voeding, help je je paard niet alleen beter te verharen, maar ook fijner in zijn vel te zitten. En dat is uiteindelijk waar het om draait, toch?

Dus, mocht je paard in mei nog steeds rondlopen als een teddybeer: kijk niet alleen naar je rosborstel, maar ook naar hoe je hem fysiek én mentaal kunt ondersteunen.